Kleine schatten zijn het, de foto’s van Yamamoto Masao uit de tentoonstelling “Small things in silence”. Liefdevol gemaakte en gekoesterde objecten. Zo’n 50 hangen er tot 6 februari in Galerie Fifty One in Antwerpen.
Ze lijken te zweven zoals ze in de kleine verdiepte zwarte lijsten van zo’n 18 bij 24 cm hangen, een klein stukje voor het achtergrondkarton. De printjes zijn zo’n 9 x 13 tot 10 x 15 cm groot schat ik, soms licht gekleurd in een bad van thee of koffie, soms aan de randen gescheurd. Door deze presentatie ogen ze als fotootjes die iemand lange tijd bij zich heeft gehouden als een gekoesterde herinnering.
“Small things in silence” gaat in veel opzichten over kleine dingen. De prints zijn klein, ze worden tentoongesteld als kleine objecten, de techniek is eenvoudig… De motieven zijn ook “klein”. Vaak komen ze uit de natuur, soms met kunstmatige elementen erin, soms toont Masao vrouwelijk naakt, of een vrouwelijke vorm met een tak of bloem, maar ook delen van wegen en gebouwen. Zo opgesomd lijkt het een onsamenhangende verzameling plaatjes, maar in “real life” is daar absoluut geen sprake van. De foto’s zijn gemixed wat onderwerp en toon betreft. Daardoor lopen alle motieven door elkaar heen als in een onderbewuste stroom: een continuüm van kleine observaties. Zouden de foto’s thematisch gegroepeerd zijn dan zouden ze per thema gaan concurreren met elkaar en met werk van andere fotografen en zouden ze overschreeuwd kunnen worden door extravertere kunstenaars. Je moet bij dit werk goed de tijd nemen om de eenvoudige beelden tot je te nemen, het kost tijd om dit werk van een introverte, bescheiden kunstenaar volledig te appreciëren.
Masao zet op de foto wat hij ter plaatse zag, wat hem trof. Eenvoudig, in benadering en in uitwerking. Hij behandelt foto’s niet als platte afbeeldingen maar als objecten die een leven leiden, zoals hij dat ook laat zien in zijn wonderschone niet meer verkrijgbare boek è waar schaduwen onder de foto’s gedrukt zijn: ook in het boek moeten foto’s objecten blijven met een eigen identiteit.
Waar zoekt Masao zijn onderwerpen? Het lijkt niet uit te maken. Is het dicht bij huis of ver weg? Hij zoekt niet één soort omgeving, wel plaatsen waar weinig of geen mensen zijn (tenzij door hem in het beeld geïntroduceerd). Ook laat hij zaken die een observatie naar een bepaalde plaats kunnen herleiden (zoals geschreven teksten) buiten beeld. Dit filmpje op internet toont hoe hij werkt: rustig bezig, met kleine alledaagse dingen zoals het voeren van duiven. Geen fotograaf die nadrukkelijk resultaat wil scoren.
Mijn waardering voor het werk van Masao (dat je overigens in het echt moet zien om het te kunnen beoordelen) zit in het kleine, het ongekunstelde, het onverwachte, het grappige, het gestileerde…. maar steeds gebruikt hij maar een of twee van deze kenmerken tegelijk. Dus of heel gestileerd, of grappig, of onverwacht. Maar geen opeenstapeling waardoor beelden complex en rommelig worden.
Het zijn kleine objecten geworden, persoonlijk en intiem, die het waard zijn om bewaard en gekoesterd te worden. De expositie doet mij ook wel denken aan een collectie opgeprikte vlinders: een verzameling eenlingen, op verschillende tijden en plekken gevangen, met ieder hun eigen kenmerken.
Het bijna zwarte beeld met een simpele tak met bloemknoppen die nog uit moeten komen is mijn favoriet. Subtiel gedrukt en minimalistisch (wij westerlingen zouden zeggen: Japans) van inhoud.