Eind januari kocht ik op Catawiki een setje van 107 familiefoto’s uit de periode 1925-1955, met een zwaartepunt rond 1935. Hierop afgebeeld zijn mensen die ik niet ken, vermoedelijk uit Frankrijk. Achter op sommige foto’s staat Nimes geschreven, andere maken melding van vakantie in Mamer in Luxemburg, Luik en Vilvoorde komen voorbij. Ook Miry wordt regelmatig genoemd, maar die plaats is met Google Maps of ViaMichelin niet te vinden.

Het zijn gewone familiefoto’s waarbij je geen band hebt met de geportretteerden. Afkomst, familieverhalen, verhoudingen…. het is allemaal onbekend. En toch zitten tussen de 107 foto’s een aantal beelden die aanspreken, ontroeren, verhalen oproepen.

Het zijn foto’s die veel families zullen hebben. Is het dan de moeite waard om beelden te bewaren? Zijn ze evenveel of toch minder waard dan ikonen van bekende fotografen, en zit het dan in de kwaliteit van de fotograaf of in het verhaal?

Of geldt hier wat de fotograaf-kunstenaar Wolfgang Tillmans zegt ”If anything matters everything matters”?

Een paar foto’s vond ik echt bijzonder. Zo is er het bijzondere tafereel van vier mensen en een hond gezeten bij een rivier. “Miry – 10-7-32” staat op de achtergrond van de kleine zwartwitfoto (6 x 9 cm). Een wonderlijk beeld voor een familiealbum. De twee meisjes links zijn en profil gefotografeerd en kijken in de camera, de vrouw rechts heeft een identieke pose, maar dan gespiegeld. Zij kijkt niet naar de fotograaf maar houdt een voorwerp vast. Het is een scheerspiegel die de man gebruikt bij het scheren. Wat een wonderlijk toneelstukje. De hond lijkt het ook niet goed te begrijpen…

De foto van grootvader en kleinzoon (neem ik aan) is ook schattig. Een paar generaties waren oude mensen ook echt oud, zoals deze op zijn zondags geklede man. De formaliteit wordt doorbroken door de houding: zittend in het gras, de jonge jongen lekker tegen opa aan hangend. Het vertrouwen van kleine kinderen… Ik heb de foto uitvergroot en ingekleurd. Is wel leuk, maar als zwartwit kleinood dat je van heel dichtbij moet bekijken is toch intiemer. Ik ken deze mensen niet, maar ik kan me hun beleving van de zondagmiddag (aannemend dat het dat is) wel voorstellen.

De foto van de twee formeel geklede jongens is ook bijzonder. “11-5-1942 (lundi) 1r communion de Jacques” staat er op. Jacques zal de rechter knul zijn, met plusfour, double brested colbert en pochetje. Wie de donkere jongen is die links staat, met zijn lange tweed jas, tweed pet en handschoenen aan staat er niet bij. Hij zal wel bij het communciegebeuren horen, want hij heeft een bijbel in zijn hand. Het is geposeerd maar oogt toch ontspannen.

De vierde foto toont vier mannen in pak voor de ingang van een gebouw. Een gewone foto, maar de tekst achterop laat je er toch wat anders naar kijken: “Souvenir de déportation de J. Ansay en Allemagne Lennep (Remscheid) Pâques 25.4.1943”. Die woorden, souvenir en deportatie, klinken vreemd in één zin. De foto laat ook geen dramatische gebeurtenis zien, wat je wel bij deportatie zou verwachten.
Grappig, deze familiekiekjes van een Franse familie.