Waarom ik Taryn Simon’s werk in het Folkwang Museum in Essen (te zien tot half maart) zo goed vond…. haar op zich al sterke ideeën waren zeer overtuigend uitgevoerd. Hoewel er jammer genoeg maar weinig werk te zien was bleek het toch genoeg om de werkwijze en kwaliteit van deze New Yorkse fotografe over te brengen.
De expositie begon met enkele foto’s uit “An American Index of the Hidden and Unfamiliar”. Beelden waarbij de begeleidende tekst essentieel is voor het begrip.
Stel je een foto voor van een onbestemde opslagruimte zoals je die in kantoorgebouwen vindt. Een stapel verhuisdozen, een paar tafels, een deur naar een volgende ruimte. Geen beveiligde ruimte lijkt het. Op en onder de tafels staan stapels identieke dozen. De foto maakt niet duidelijk wat er in de dozen zit maar het feit dat ze zijn afgebeeld en in een fraaie print in een museum hangen doen wel vermoeden dat hier iets aan de hand is. De begeleidende tekst maakt de betekenis in alle schokkende omvang duidelijk. De dozen bevatten ‘sexual assault kits’: dozen met sporenmateriaal van sexuele misdrijven die wachten op DNA-onderzoek. In de Verenigde Staten liggen tienduizenden dozen, die mogelijk bewijs van ernstige misdrijven bevatten, jaren te wachten op analyse.
Je hebt die tekst nodig om de huiveringwekkende werkelijkheid van de achteloos opgestapelde dozen te kunnen ervaren en dan laat het je ook niet meer los. Simons boek An American Index of the Hidden and Unfamiliar bevat veel van zulke bewustwordingen en in Essen was een handvol te zien.

Ook in het andere werk van Simon was de begeleidende tekst essentieel voor het begrip. Haar kunstwerken zijn minidocumentaires waarbij tekst en beeld onverbrekelijk zijn.
Zo was er een foto te zien van een regenwoud. In eerste instantie gewoon mooi, gedetailleerd, sfeervol, omarmend. De tekst vermeldt dat planten uit dit oerwoud sinds kort gebruikt worden om medicijnen tegen kanker te maken. Over een diepere betekenis gesproken die je anders naar beeld laat kijken…

Ook was er werk uit de serie “The Innocents”, vertellend over mensen die ten onrechte veroordeeld zijn voor zware misdaden. Gefotografeerd op de plaats van het misdrijf, de plaats van hun arrestatie of de plaats van hun alibi. Ook hier zijn de verhalen essentieel voor het begrip (op ted.com vertelt Taryn Simon onder andere over deze serie). Eén foto van een door Amerikaanse soldaten verkracht Irakees meisje had een bijzonder effect: de publicatie van de geënsceneerde foto en de publieke reacties daarop droegen bij aan het verlenen van asiel aan het slachtoffer.
Een derde serie waar beelden van te zien waren was “A Living Man Declared Dead and Other Chapters I – XVIII“. Het gaat over onderwerpen die volgens een sterk concept zijn uitgewerkt. Simon maakt steeds drieluiken met links portretten van mensen die in een bepaalde relatie tot elkaar staan, in het midden een verklarende tekst en rechts (soms geënsceneerde) foto’s die het onderwerp nader illustreren. Dat de verschillende onderwerpen in dezelfde stijl worden gepresenteerd duidt op methodisch onderzoek, een wetenschappelijke benadering.
Zij pakt erg uiteenlopende onderwerpen aan, zoals de manier waarop de grond van Indiase boeren wordt afgepakt door familieleden (namelijk door ze dood te laten verklaren door een corrupte ambtenaar), de nazaten van een nazi, een Drusische familie die in reïncarnatie geloofd (bij de portretten zie je een man die de reïncarnatie van zijn eigen grootvader is, waardoor hij zowel zijn vaders zoon als zijn vaders vader is) en de konijnenplaag in Australië. Dat alles is heel stijlvast en overtuigend gedaan. Het wordt nooit melodramatisch, getuigt van enorm doorzettingsvermogen en daagt de kijker uit tot nadenken.
Soms zijn het ook hele kleine details die je treffen. De konijnenlaag in Australië is zo immens dat er een groot regeringsprogramma is om het te bestrijden. Daarvoor moet het konijn minder aaibaar gemaakt worden in de publieke opinie. Dat was de reden dat in 1993 het chocolade paaskonijn continent breed vervangen worden door de inheemse chocolade bilby.