In museum Folkwang in het Duitse Essen is tot 1 september een tentoonstelling te zien van Leonard Freed. In 107 foto’s wordt een beeld geschetst van Duitsland rond 1965. De beelden verschenen in 1970 in Freeds boek Made in Germany.

Freed werkt registratief, documentair. Het is niet oordelend en hij probeert geen stelling te betrekken. Hij fotografeert gewone mensen tijdens hun bezigheden. Dat is geen vrolijk beeld, maar wel realistisch: men had niet veel.
De Amerikaanse Magnumfotograaf, die ook enkele jaren vanuit Nederland werkte, raakt in de selectie van zijn foto’s belangrijke thema’s voor zover ze aan de oppervlakte zichtbaar werden. Wat niet aan de oppervlakte zichtbaar is komt ook niet in beeld. Geen onderhuidse spanningen. Je ziet in de na-oorlogstijd meer vrouwen van middelbare leeftijd dan mannen, mannen met missende ledematen, jongeren met de oorlogsonderscheiding van hun vader. Maar het is ook een leven van hard werken en weinig ontspanning. Weergegeven in zwartwit, dat de beelden historisch maakt (het wordt iets van vroeger), maar het leven ook een beetje als kleurloos laat zien.
Het is dezelfde eenvoud die je toen in bondsrepubliek en DDR, maar ook in Nederland en elders zag. Een algemeen westers tijdsbeeld waarin soms typisch Duitse thema’s zoals de worsteling met het oorlogsverleden aan bod komen.
Freed heeft geen flamboyante stijl, er is geen stellingname. Hij werkt in de traditie van andere documentaire fotografen, maar met minder humor dan Doisneau, minder scherpzinnigheid dan Cartier-Bresson. Het woord iconografisch wordt tegenwoordig (te) vaak gebruikt bij de beschrijving van foto’s. Iconografisch is het werk van Freed niet. Het zijn geen beelden die in het gemeenschappelijke geheugen gegrift staan en de tentoonstelling in Essen gaat dat ook niet veranderen. Wel een interessant tijdsbeeld voor wie de moeite wil doen aan de hand van deze foto’s het even in de vijftiger en zestiger jaren te doorgronden. 

De herdruk van het boek Made in Germany kon mij niet bekoren. De beelden in de expositie tonen rijke schakeringen in grijswaarden, in het boek hebben de foto’s de sfeer van de zeventiger jaren met grofkorrelig grafisch zwartwit. Dat is niet zoals Freed zijn foto’s afdrukte en niet het gevoel dat hij ze mee wilde geven.