Soms kom je op een tentoonstelling die je bewust maakt van iets dat je eigenlijk al wist of had kunnen weten. Die ervaring had ik in museum De Fundatie in Zwolle bij het bekijken van een aantal classicistische portretten uit de collectie van de vorst van Liechtenstein .

Wat mij opviel was dat formele portretschilderingen van 160 tot 170 jaar geleden veel overeenkomsten hebben met hedendaagse formele portretfotografie. Je ziet het in de poses, in de uitlichting en in de selectieve scherpte. In portretfoto’s van nu wordt veel vervaagd en wordt scherpte gelegd in ogen, mond en haar. De classicistische schilderijen laten hetzelfde zien. Van dichtbij is er veel omscherp, wordt veel gesuggereerd, en toch is er de illusie van scherp getekende portretten. Ook in de schilderijen zie je dat ogen, wenkbrauwen en mond gedetaileerd zijn weergegeven en dat is voldoende om ons een goede scherpteindruk te geven. Een bewuste keuze moet het zijn, want bloemstillevens uit dezelfde periode bewijzen dat de kunstenaars het tot in detail realistisch weergeven zeker beheersten.

Poseren en aanlichten van personen gebeurt in het hedendaagse klassieke portret vaak ook nog op dezelfde manier als toen. In halfprofiel of frontaal, licht van de zijkant, achtergrond een beetje aangelicht.

Als voorbeeld vond ik op Internet alleen dit schilderij van Friedrich von Amerling. Er waren betere voorbeelden op de expositie, maar die kon ik niet terugvinden. Jammer, een idee dat ik zes jaar geleden had voor Het Kabinet (database met kunstwerken die je in een museumwinkel kunt uitprinten) zou uitkomst geboden hebben. Dat zal ik binnenkort nog eens uitleggen.