Joel Sternfeld zet aan tot reflectie

Nog tot 23 oktober is in Museum Folkwang in Essen een overzichtstentoonstelling te zien van Joel Sternfeld. Een indrukwekkende expositie met 120 foto’s uit verschillende projecten van deze Amerikaanse fotograaf.

Sternfeld (1944, New York) positioneert zich met het getoonde werk tussen landgenoten als Stephen Shore en Larry Sultan. Kenmerken: werken in kleur, werken met grootformaatcamera, afdrukken in expositieformaat (groot dus) en een schijnbaar neutrale benadering van het onderwerp. Ruimhartig zijn ten opzichte van de kijker: niet strak kaderen maar juist veel laten zien en het oordeel aan de beschouwer laten.

Museum Folkwang presenteert een aantal series/projecten in chronologische volgorde. Daarbij is een scherp contrast te zien tussen het vroege werk (Happy Anniversaries, Sweety Face! uit 1970-1978) dat documentair/reportage-achtig is. Sommige foto’s verrassend, andere willekeurig.
De overgang maakt hij met American Prospects begin 80-er jaren, waar hij is overgeschakeld op een grootformaat camera. In deze serie houdt hij ineens veel afstand tot zijn onderwerp, maar de foto’s zijn wel veelzeggend.
In deze serie grappig beeld van het meloenenstalletje voor een brandend huis. Met een sublieme toepassing van de kleurterugkomwet. Een foto ook die steeds meer details onthult. Zo zag ik pas na de tweede keer dat een brandweerman bij het stalletje stond terwijl zijn collega’s aan het blussen waren.

Een andere foto toont een kolentrein op de voorgrond en een heuvellandschap met huisjes daarachter. Ook hier is weer veel te zien. Je blikt dwaalt over de foto en ineens zie je een man met hond staan. En een Amerikaanse auto achter een schuurtje, waarbij je je af gaat vragen of de eigenaar in de winter wel bij de weg kan komen. Deze foto’s vertellen veel verhalen.

Een heel andere benadering heeft Sternfeld met zijn serie On this site (1993-1996). Foto’s van plaatsen waar misdrijven hebben plaatsgevonden; de uitgebreide tekst bij de foto’s zorgt hier voor diepgang. Neem de foto van de vervallen winkel met het opschrift Young’s Gro. & Mkt. Het bijschrift vertelt je waar je naar kijkt:

In 1955 bezocht de 14-jarige Emmett Till uit Chicago zijn familie in het stadje Money. Bij het verlaten van deze winkel riep hij ‘Bye, baby’ naar eigenaresse Carolyn Bryant, om aan zijn vrienden te tonen dat hij wist hoe je blanke vrouwen moest benaderen. Drie dagen later werd hij door de man en zwager van mevrouw Bryant ontvoerd, gefolterd en vermoord. Een uitsluitend uit blanke mannen bestaande jury achtte de daders onschuldig. Hun beraadslaging duurde amper een uur.

Boeiend hoe je via zo’n quasi romantische foto ineens terechtkomt in de wereld van rassenkwesties en een discutabel rechtssysteem. On this site kent meer beelden waar de foto aanleiding is om de tekst te gaan lezen, die je in een andere wereld brengt. Geen foto als illustratie bij een verhaal, maar als ingang….

Deze benadering – een weinig uitgesproken beeld met een lange tekst – past Sternfeld ook toe bij Sweet Earth: experimental Utopia’s. Een serie foto’s van plaatsen waar ooit met veel overtuiging vrijzinnige anarchistische groepen een nieuwe samenleving begonnen. Met een beschrijving van de idealen en de mislukkingen. Allemaal boeiende verhalen, waarbij de foto weer de toegang tot het verhaal vormt.

In zijn beelden zijn mensen wel aanwezig, maar bijna nooit het hoofdonderwerp. In Strangers Passing is dat anders daar wordt de mens het belangrijkste onderdeel. Mij trof een foto van een gewone man in lichtblauwe werkkleding (A man on the banks of the Mississippi). Ik vroeg mij af waarom deze foto mij opviel. Ik denk omdat deze gemaakt is zoals 17e en 18e eeuwse schilders mensen portretteerden.

Bekend werk van Sternfeld is Walking the High Line, een serie foto’s gemaakt langs een verlaten spoorweg hartje New York. Ongelooflijk dat je in deze wereldstad een door de natuur overwoekerde spoorlijn kunt vinden. Het doet je nadenken over stadsplanning, urbanisatie, wanorde en misschien ook de kracht van de natuur. Interessant, maar ook weer heel mooi om naar te kijken. Sternfeld toont ons de achterkant van de grote stad.

Ik vroeg mij af welke series mij het meest aanspreken en ik kwam op On this site, Strangers passing, Sweet Earth en American prospects. Series die je tot nadenken aansporen en daardoor veel meer bieden dan mooie plaatjes.

De expositie in Museum Folkwang is een aanrader. Een prachtig museumgebouw ook met een indrukwekkende collective modern kunst. Eén manco: de documentaire over Sternfeld die wordt vertoond is niet te volgen. Het geluid is te zacht en er is te veel ruis vanuit de naastgelegen entrée.

Meer foto’s van Sternfeld op de website van Luhring Augustine

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *